Beauty Harmony Blog

Αυτόν τον μήνα, μαζεύουμε κρίταμα για να φτιάξουμε το δικό μας τουρσί και να το απολαύσουμε στις σαλάτες μας.

Το κρίταμο ή αλλιώς αλμύρα της θάλασσας (crithmum maritimum=το θαλάσσιο κριθάρι) είναι ένα φυτό που φυτρώνει σε παραθαλάσσιες περιοχές κυρίως βραχώδεις. Θα το βρείτε να είναι κρυμμένο μέσα σε βράχους δίπλα από ακτές όπου βλέπουν την θάλασσα και τους κτυπά το κύμα και το αλάτι της θάλασσας. Αν και γνωρίζουμε οτι τα φυτά χρειάζονται νερό για να αναπτυχθούν, το κρίταμο φαίνεται να ευδοκιμεί από την αλατότητα που προσφέρει η θάλασσα. Πρόκειται για μικρά, πράσινα λεπτά φύλλα που μπλεδίζουν πολλές φορές και θυμίζουν το κριθάρι στο σχήμα τους. Τα λουλούδια του είναι κυρίως κίτρινα.

Αν και από την αρχαιότητα, οι Αρχαίοι Έλληνες αγαπούσαν το κρίταμο και το καταναλώνανε αρκετές φορές αντί του αλατιού, φαίνεται οτι τα τελευταία χρόνια ξαναεμφανίστηκε στην ελληνική κουζίνα εξαιτίας της γαστρονομίας που ανέπτυξαν οι Σεφ σε τουριστικές περιοχές. Έτσι σήμερα, θα βρείτε στα μάρκετ και σε καταστήματα delicatessen, μικρά βαζάκια από κρίταμα τουρσί σε υψηλή τιμή για την ποσότητά τους. Φημισμένα και κυρίως καλύτερης ποιότητας θεωρούνται τα κρίταμα που ευδοκιμούν στα νησιά (ειδικά των Κυκλάδων) σε πολύ βραχώδεις και δυσπρόσιτες περιοχές.

Την θρεπτική αξία του κρίταμου, οι Αρχαίοι Έλληνες την γνώριζαν. Προσφέρει πολλές βιταμίνες (C, K E), μεταλλικά άλατα και ιώδιο ενώ βοηθά στην αποτοξίνωση του οργανισμού. (περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ).

Επιπλέον, στην ελληνική μυθολογία, συναντάμε τον μύθο του Θησέα και της Εκάλης που σχετίζεται με το κρίταμο. Ετσι σύμφωνα με τον μύθο, η Εκάλη ήταν μια γριούλα που ζούσε στην Αττική (στην γνωστή που περιοχή που ονομάζεται Εκάλη σήμερα). Η Εκάλη προσέφερε φιλοξενία στον Θησέα, προσφέροντας τροφή και στέγη σε εκείνον, που ταξίδευε με σκοπό να σκοτώσει έναν ταύρο που βρισκόταν στην περιοχή και προκαλούσε καταστροφές. Μάλιστα του προσέφερε και κρίταμα (που ήταν πολύ δυναμωτικά για τους Αρχαίους Έλληνες)έτσι ώστε να μπορέσει να σκοτώσει εύκολα το ζώο. Ο Θησέας πράγματι μπόρεσε και σκότωσε τον ταύρο, έχοντας την εύνοια του Δία. Στο ταξίδι της επιστροφής, ο Θησέας θέλησε να ευχαριστήσει την Εκάλη για την φιλοξενία της. Όμως εκείνη είχε πεθάνει και έτσι προς τιμήν της ο Θησέας εφτιάξε στην περιοχή το ιερό του “Εκαλείου Διός” και έδωσε στην περιοχή το όνομα της Εκάλης.

Πολλοί λαοί της Μεσογείου (Ισπανοί, Γάλλοι, Ιταλοί και Τούρκοι) χρησιμοποιούσαν το κρίταμο στην διατροφή τους. Επιπλέον οι Άγγλοι καταναλώνανε και εκείνοι μεγάλες ποσότητες κρίταμου στην διατροφή τους καθώς υπήρχαν πολλές περιοχές με βραχώδη ακτές. Υπάρχουν αρκετές αναφορές Άγγλων βοτανολόγων και ιατρών για την κατανάλωση αυτού του φυτού (rock samphire) ειδικά από τους φτωχούς. Μάλιστα σημειώνεται ότι το κρίταμο είχε καθοριστικό ρόλο για την επιβίωσή τους. Αργότερα, το κρίταμο αποτελούσε ορεκτικό για τις πλούσιες οικογένειες των Άγγλων. Οι φτωχοί Βρετανοί μάζευαν το πολύτιμο κρίταμο από απόκρυμνες πλαγιές με κίνδυνο την ζωή τους με σκοπό να το εμπορεύονται για τους πλούσιους. (Πολλές πληροφορίες για το κρίταμο στην Βρετανία θα βρείτε εδώ)

Οι βοτανοθεραπευτές γνώριζαν τις θεραπευτικές ιδιότητες αυτού του φυτού και το χρησιμοποιούσαν κατά του σκορβούτου και ως διουρητικό, αποτοξινωτικό. Μάλιστα οι πειρατές της εποχής όπως και οι ναυτικοί γνώριζαν οτι το κρίταμο και η κατανάλωσή του, θα τους προστάτευε από την ασθένεια του σκορβότου (έλλειψη βιταμίνης C ) που είχε γίνει μάστιγα εκείνη την περιοχή.

Αντιλαμβάνεστε λοιπόν, οτι το κρίταμο δεν είναι ένα αγριόχορτο που βρίσκεται δίπλα από την ακτή. Προσφέρει πολλά οφέλη για τον άνθρωπο και αξίζει να το καταναλώνετε. Στο διαδίκτυο θα βρείτε πολλές συνταγές με κρίταμα. Γενικότερα το κρίταμο ακολουθεί συνταγές οπου υπάρχει η γνωστή μας κάπαρη (πατατοσαλάτα, χωριάτικη σαλάτα κ.α). Στην οικογένεια μου, το χρησιμοποιούμε για ν΄αντικαταστήσουμε το αλάτι στην σαλάτα μας όπως επίσης και ως τουρσί μεζέ για το τσίπουρο/ ούζο.

Η ιδανική περίοδος για να μαζέψετε το κρίταμο και να κάνετε την συνταγή που θα βρείτε παρακάτω είναι όλο το καλοκαίρι. Σε νοτιότερες περιοχές όπως η Κρήτη ενδεχομένως και τέλη Μαίου να μπορείτε να το μαζέψετε από τις ακτές.

Συλλέγουμε τα φυλλαράκια που βρίσκονται στις άκρες του φυτού χωρίς να καταστρέψουμε και κυρίως ξεριζώνουμε το φυτό. Τα τελευταία χρόνια, παρατηρώ έντονα στις λαικές να πωλούν κρίταμο σε μεγάλες ποσότητες που έχουν μεγάλους βλαστούς και αναρωτιέμαι αν όλοι αυτοί οι πωλητές δεν καταστρέφουν τον φυτό που το βρίσκουν άγριο στην Ελληνική φύση. Οι Βρετανοί, δείχνουν πιο ευαισθητοί σε τέτοια θέματα και για να προστατεύσουν την χλωρίδα του τόπου τους, έχουν απαγορεύσει την συγκομιδή του άγριου κρίταμου και ενισχύουν τις καλλιέργειες αυτού του φυτού. Από την άλλη, οι Ισπανοί, επιτρέπουν την συγκομιδή του σε συγκεκριμένες ποσότητες.

Αφού λοιπόν, μαζέψουμε μια μικρή ποσότητα βλαστών του φυτού, μπορούμε να ξεκινήσουμε την παρασκευή κρίταμου σε άλμη (τουρσί)

Για το κρίταμο τουρσί θα χρειαστείτε:

• Nερό
• ξύδι και
• λίγο αλάτι

Εκτέλεση

Αφού πλύνουμε τα κρίταμα σε κρύο νερό, τα βάζουμε σε μια βαθιά κατσαρόλα και προσθέτουμε νερό για να πετύχουμε βρασμό λίγο λεπτών. Για την ακρίβεια, από την στιγμή που θα ξεκινήσει ο βρασμός, θα τα βράσουμε μόνο 1-2 λεπτά. Μέσα στην κατσαρόλα, θα προσθέσουμε και το ξύδι (περίπου ένα φλιτσάνι) και 1 κ.σούπας χοντρό αλάτι.

Αφού γίνει ο βρασμός, βγάζουμε με μια κουτάλα τα κρίταμα και τα βάζουμε σε μια άλλη κατσαρόλα με κρύο νερό. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε το χρώμα του φυτού έντονα πράσινο.

Περιμένουμε να γίνει χλιαρό το νερό του βρασμού με το ξύδι και τοποθετούμε τα κρίταμα σε βάζα γυάλινα. Προσθέτουμε το χλιαρό νερό με το ξύδι και το αλάτι μέχρι να γεμίσει το βάζο μέχρι επάνω. Μπορείτε να προσθέσετε και μια κουταλιά του γλυκού λάδι εαν θέλετε.

Δεν αναποδογυρίζετε το βάζο με τα κρίταμο και το νερόξυδο γιατί θα φύγει όλο το υγρό. Κλείνετε καλά το καπάκι από το βάζο και αποθηκεύετε τα κρίταμα σε σκιερό μέρος. Τα κρίταμα μπορούν να καταναλωθούν άμεσα ή και μετά απο πολύ καιρό.

Καλή επιτυχία!

Αυτή η ανάρτηση είναι αφιερωμένη στον πατέρα μου, που μου έμαθε να μαζεύω κρίταμα